Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Wątpliwości Komisji Europejskiej dot. umowy gazowej z Rosją muszą zostać wyjaśnione przed jej podpisaniem - uważa Paweł Nierada z Instytutu Sobieskiego. Z kolei zdaniem niezależnego eksperta Andrzeja Szczęśniaka, pytań KE nie należy traktować jako zastrzeżeń.
"Należy się cieszyć, że być może dzięki regulacjom europejskim umowa z Rosją w obecnym kształcie nie będzie mogła zostać zawarta" - powiedział we wtorek PAP Nierada. Zdaniem eksperta, konsekwencją podpisania niezgodnej z unijnym prawem umowy mogłoby być żądanie jej korekty oraz kary finansowe. "Na pewno konsekwencje uderzyłyby w nas, a nie w Rosjan. Dlatego dobrze, że wicepremier Pawlak zwleka z podpisaniem umowy, dopóki zastrzeżenia Komisji nie zostaną do końca wyjaśnione" - powiedział Nierada.
Innego zdania jest niezależny ekspert paliwowy Andrzej Szczęśniak, który uważa, że Komisja Europejska nie ma zastrzeżeń do umowy gazowej z Rosją, tylko prosi o informacje, tak jak w przypadku innych umów międzynarodowych. Po drugie - zainteresowanie Komisji jest wywołane przez polskich europosłów. "To walka w rządzie oraz między rządem, a opozycją, która ze szkodą dla Polski przeniosła się na forum europejskie" - powiedział.
Szczęśniak ocenił, że KE "z zasady" nie podważa umów zawartych przed wstąpieniem do Unii Europejskiej. Zwiększenie dostaw gazu do Polski ma się odbyć na zasadzie aneksowania porozumień międzyrządowych z lat 90. oraz kontraktu między PGNiG a Gazpromem. "Planowane zmiany w porozumieniach z 1993 oraz 1996 roku, takie jak ustanowienie niezależnego operatora systemowego dla gazociągu jamalskiego, idą w stronę rozwiązań unijnych" - zaznaczył.
Zgodnie z projektem aneksu do porozumienia gazowego między Polską a Rosją, rola niezależnego operatora gazociągu tranzytowego będzie powierzona należącemu do Skarbu Państwa przedsiębiorstwu Gaz-System. Niezależności operatora systemu gazowego wymagają unijne zasady. I o to - jak wynika z odpowiedzi resortu gospodarki dla KE - pytała Komisja.
Nierada zauważa natomiast, że "nawet jeżeli dziś strony zgodzą się na utrzymanie, przynajmniej formalnej niezależności operatora, nie znaczy to, że za jakiś czas nie znajdziemy się w sytuacji, w której pojawią się inne koncepcje co do operatora - na przykład zmiana jego akcjonariatu na rzecz Gazpromu".
Zdaniem eksperta, umowa utrwala uzależnienie Polski od rosyjskich dostaw gazu, co - jak pokazują przykłady innych krajów - w krańcowym przypadku może doprowadzić do utraty kontroli nad krajową infrastrukturą przesyłu gazu. "W ramach tej umowy rozwiązywane są nie tylko kwestie dotyczące dostaw gazu do Polski, ale też kwestie właścicielskie dotyczące infrastruktury przesyłu gazu w Polsce" - podkreślił.
Chodzi o zapisy przewidujące m.in. równy podział udziałów między rosyjski Gazprom i Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo w EuRoPol Gazie, który jest właścicielem polskiego odcinka gazociągu Jamał-Europa. Rurą tą rosyjski gaz płynie do Polski i Niemiec. W trakcie negocjacji ustalono także, że taryfa tranzytowa dla rosyjskiego gazu będzie obliczana tak, by zapewnić roczny zysk netto EuRoPol Gazu na poziomie 21 mln zł.
W opinii Nierady, podobne umowy - jeśli chodzi o kontrolę nad infrastrukturą gazową - mogą mieć Ukraina i Białoruś, a nie członkowie UE. "Ostatnio Gazprom zaproponował Ukrainie przejęcie jej systemu przesyłowego. Wydaje się, że nie jesteśmy jeszcze na tym etapie, ale ta umowa może zmierzać w tym kierunku" - ocenił. Ewentualnemu przejęciu infrastruktury przez Gazprom - zdaniem Nierady - sprzyja ustalony, niski z góry zysk operatora. "Może się okazać, że potrzebne będą pieniądze na jakieś inwestycje, a EuRoPol Gaz nie będzie w stanie ich zdobyć. Wtedy znajduje się rycerz na białym koniu, który je ma, a przy okazji przejmie infrastrukturę" - powiedział ekspert Instytutu Sobieskiego.
Zdaniem Szczęśniaka, Gazprom nie potrzebuje polskiej infrastruktury przesyłowej na własność. W jego ocenie, ustalenie zysku i akcjonariatu EuRoPol Gazu to ze strony Rosjan "krok w kierunku zabezpieczenia sobie spokojnego tranzytu w razie zmian politycznych".
"Rosjanie tworzą bezpieczny, trudny do zmiany układ, który gwarantuje stabilne funkcjonowanie EuRoPol Gazu" - powiedział Szczęśniak. Przyznał jednocześnie, że ustalony zysk EuRoPol Gazu, a tym samym polskie stawki przesyłowe, są niskie w porównaniu do innych krajów. "Z drugiej jednak strony, gwarantują konkurencyjność przesyłu przez Polskę w porównaniu do Nord Streamu (gazociągu do Niemiec po dnie Bałtyku -PAP)" - zauważył ekspert.
Podpisanie dokumentu międzyrządowego, a także aneksu do kontraktu z Gazpromem ma zwieńczyć blisko roczne rozmowy na temat uzupełniania dostaw - po tym, gdy na początku ubiegłego roku gaz przestał nam dostarczać rosyjsko-ukraiński pośrednik RosUkrEnergo. Spółka przesyłała Polsce 2,3 mld m sześc. surowca rocznie. Zawarty w 2006 roku kontrakt PGNiG ze spółką RosUkrEnergo miał obowiązywać do 31 grudnia 2009 roku. Dostawy gazu do Polski mają być zwiększone do 10,3 mld m sześc. rocznie i wydłużone do 2037 roku.
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Eksperci o wyjaśnieniu wątpliwości KE do umowy gazowej