Eksperci: potrzeba dobrego prawa, by inwestorzy nie rezygnowali z łupków

Eksperci: potrzeba dobrego prawa, by inwestorzy nie rezygnowali z łupków
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Pilne stworzenie atrakcyjnego dla inwestorów otoczenia prawnego jest kluczowe, by powstrzymać wycofywanie się zagranicznych podmiotów z polskiego sektora gazu łupkowego - oceniają eksperci Instytutu Kościuszki, który przygotował analizę na ten temat.

Specjaliści tego pozarządowego instytutu naukowo-badawczego wskazują, że sukces gazu niekonwencjonalnego w Polsce wciąż jest możliwy, ale jedynie wówczas, gdy uda się osiągnąć efekty skali i synergii, czyli wtedy, gdy zostaną stworzone odpowiednie systemowe warunki do wydobycia kilku, a nawet kilkunastu miliardów metrów sześciennych gazu rocznie.

Inny istotny warunek - jak wskazują eksperci - to współpraca polskich firm poszukiwawczo-wydobywczych z zagranicznymi koncernami posiadającymi odpowiedni kapitał, know-how i doświadczenie.

Analizę w tej sprawie Instytut Kościuszki przedstawił podczas trwającego od poniedziałku w Katowicach V Europejskiego Kongresu Gospodarczego. W pierwszym dniu kongresu minister środowiska Marcin Korolec zapowiedział, że do końca czerwca rząd przyjmie projekt ustawy węglowodorowej (zwanej także ustawą łupkową), a do końca roku ustawa powinna być uchwalona przez parlament.

Analiza, przygotowana przez szefową Instytutu Kościuszki Izabelę Albrycht i radcę prawnego Wojciecha Bigaja, dotyczy m.in. rozwiązań prawnych, których wprowadzenie - w ocenie inwestorów - byłoby korzystne dla rozwoju sektora gazu łupkowego. Podmioty zaangażowane w tej dziedzinie krytykują niektóre propozycje zawarte w rządowych projektach. Podczas jednej z kongresowych dyskusji Albrycht wskazała, że wśród przyczyn - jak mówiła - gasnącej gorączki łupkowej jest m.in. brak odpowiednich przepisów, nieczytelna strategia rządu, zdezaktualizowana polityka energetyczna państwa i bariery inwestycyjne.

"Zarówno przedstawiciele ExxonMobile, jak i Talisman Energy oraz Marathon Oil wielokrotnie podkreślali, że niedostosowanie stanu prawnego do realiów branży jest w Polsce szczególnie dotkliwe. Mimo że wśród oficjalnych powodów wycofania się z Polski podają chęć skoncentrowania działań na innych rynkach (Talisman Energy) czy słabe wyniki odwiertów (Marathon Oil) wydaje się, iż zasadniczym powodem jest właśnie niepewność regulacyjna" - czytamy w opracowaniu.

Eksperci uważają, że propozycje zmian legislacyjnych nie były w wystarczającym stopniu poprzedzone analizą specyfiki branży i konsultacjami z zainteresowanymi podmiotami.

Poważne obawy inwestorów budzi zamiar odstąpienia od koncesjonowania działalności poszukiwawczej. Autorzy rządowego projektu uważają, że może to pozytywnie wpłynąć na rozwój działalności poszukiwawczej w Polsce. Inwestorzy są jednak zdania, że w tym wypadku swoboda gospodarcza niesie ze sobą więcej wad niż zalet. Wcześniejsze uregulowania stanowiły, że podmiot, który prowadził prace poszukiwawcze, miał pierwszeństwo w ubieganiu się o koncesję wydobywczą.

"W proponowanym kształcie ustawy inwestor nie będzie posiadał takiego prawa. W takim przypadku ryzyko podejmowane wraz z inwestycją rośnie. Nie będzie istniała regulacja chroniąca słuszny interes podmiotu, który odkrył złoża i chciałby je zagospodarować w toku dalszych prac rozpoznawczych i wydobywczych. Prowadzący poszukiwania będą obawiali się poczynienia dużych nakładów na tym etapie i ograniczą je do minimum" - czytamy w opracowaniu Instytutu Kościuszki.

Eksperci wskazują, że etap poszukiwawczy jest najbardziej ryzykowny i kapitałochłonny, dlatego na tym etapie zachęty dla inwestorów powinny być odpowiednio zaprojektowane i ujęte w projekcie ustawy. Wśród potencjalnych zachęt inwestorzy wymieniają wyłączność lub pierwszeństwo w uzyskaniu praw do dalszych prac poszukiwawczych, a także pierwszeństwo w uzyskaniu koncesji na zagospodarowanie odkrytego złoża lub kontynuację poszukiwań.

Inwestorzy zwracają też uwagę na niedostosowanie proponowanych regulacji do specyfiki gazu niekonwencjonalnego. Chodzi o konieczność wykonania otworów poszukiwawczych, a proponowana konstrukcja koncesji poszukiwawczej tego nie przewiduje. Inwestorzy krytykują też propozycję skrócenia etapu poszukiwawczego do dwóch lat.

Zainteresowane polskim gazem z łupków firmy zwracają też uwagę, że proponowana liberalizacja działalności poszukiwawczej może utrudnić proces potencjalnego powództwa odszkodowawczego. Dziś, gdy koncesja daje jednemu podmiotowi wyłączność na poszukiwania na danym terenie, jest to prostsze, niż gdy na tym samym obszarze poszukiwania prowadziłoby wiele podmiotów.

Gdyby nowe przepisy weszły w życie w proponowanym kształcie, koncesja będzie wymagana wyłącznie na rozpoznawanie złóż węglowodorów i wydobywanie węglowodorów ze złóż, bez koncesji na działalność poszukiwawczą. O ile inwestorom podoba się pomysł zintegrowanej koncesji na rozpoznawanie i wydobywanie, o tyle krytykują odstąpienie od koncesjonowania działalności poszukiwawczej. Ich zdaniem spowoduje to ograniczenie prac poszukiwawczych. Rozwiązaniem byłoby wprowadzenie do zintegrowanej koncesji także tych prac.

Ważnym postulatem środowiska inwestorów jest także, by projektowane nowe przepisy nie dotyczyły dotychczas prowadzonych prac poszukiwawczych, na podstawie koncesji uzyskanych na starych zasadach. Dotychczasowi inwestorzy chcą gwarancji udokumentowania informacji geologicznej oraz prawa pierwszeństwa w uzyskaniu koncesji na wydobywanie węglowodorów. Ich wątpliwości budzi też proponowany czas udzielania koncesji (na okres od 10 do 30 lat, z możliwością przedłużenia o 5) - chcieliby koncesji do całkowitego sczerpania złoża lub na 50 lat, z możliwością przedłużenia.

Projekt zakłada, że koncesje mają być udzielane w kilkuetapowych przetargach. Kontrowersje wśród inwestorów budzi pierwszy etap, w którym ma być oceniana wiarygodność finansowa i techniczna podmiotów starających się o koncesję. Eksperci wskazują, że niesłusznie zawęża to grono przyszłych koncesjonariuszy. Specyfika branży wymusza bowiem współpracę różnych specjalistycznych podmiotów, które osobno mogą nie spełniać wszystkich warunków. Stąd pomysł przedstawicieli branży, by można było spełniać wyznaczone kryteria w drodze zawierania umów licencyjnych lub na świadczenie usług.

Eksperci wskazują, że dostęp do prowadzenia działalności powinien być oparty o zasady równego traktowania podmiotów i braku ich dyskryminacji. Natomiast rządowe propozycje eliminowałyby - według krytyków tych propozycji - np. inwestorów finansowych. Środowisko inwestorów proponuje zatem zmiany w kryteriach dotyczących inwestorów oraz zasadach kwalifikowania do przetargów. Według ekspertów, obecne propozycje dotyczące przetargów mogą prowadzić do ograniczenia liczby podmiotów, które będą w stanie ubiegać się o koncesje.

Instytut Kościuszki, który przygotował analizę, jest niezależnym, pozarządowym instytutem naukowo-badawczym (think tank) o charakterze non profit, założonym w 2000 r.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Eksperci: potrzeba dobrego prawa, by inwestorzy nie rezygnowali z łupków

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!