Ruszyła giełda gazu w Polsce - czy to koniec świata?

Ruszyła giełda gazu w Polsce - czy to koniec świata?
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Stało się. Na dzień przed końcem świata według kalendarza Majów ruszyła giełda gazu na TGE. Symboliczne wydarzenie w symbolicznej scenerii numerologicznej: oto kończy się "stary" świat gazowy - świat jednego dostawcy, długoterminowych kontraktów, regulowanych zasad kształtowania ceny oraz słabej pozycji negocjacyjnej odbiorców. Czy to już koniec?

Na koniec świata musimy jeszcze poczekać…

Polski rynek gazowy, którego koniec ma rozpocząć działalność giełdy gazowej, to rynek monopolistyczny. Charakteryzuje go nie tylko wysoki udział w rynku jednego sprzedawcy gazu, ale także wyższe niż na rynkach konkurencyjnych ceny paliwa gazowego, które próbuje „temperować” regulator rynku oraz przewaga mało elastycznych kontraktów długoterminowych opatrzonych klauzulą „bierz lub płać”.

Aby giełda gazu doprowadziła do końca „starego” świata, liczba podmiotów oferujących i sprzedających gaz musi istotnie wzrosnąć. Zwiększyć liczbę oferentów może tylko udrożnienie dróg transportu gazu, w szczególności punktów wejścia do polskiego systemu gazowego. Służy temu rozbudowa interkonektorów z krajami UE oraz program uwolnienia przepustowości, ograniczający dominację podmiotów zasiedziałych na kluczowych elementach infrastruktury. Metodą przejściową jest obligo giełdowe, które nakłada na podmiot monopolistyczny obowiązek sprzedaży gazu za pośrednictwem giełdy. Dlaczego obligo jest jedynie przejściowym rozwiązaniem wobec docelowego czyli dostępu do interkonektorów? Ano dlatego, że w przeciwieństwie do infrastruktury nie pozwala na faktyczną dywersyfikację źródeł dostaw gazu.

Zwiększeniu liczby kupujących pomoże z kolei stopniowe uwalnianie z kontraktów długoterminowych klientów podmiotu dominującego. Stopniowe – ponieważ na początkowym etapie rozwoju konkurencyjnego rynku brak jest ofert alternatywnych, które byłyby w stanie w pełni zastąpić istniejące umowy. Rynek jest zbyt płytki. Dodatkowo dostęp do giełdy powinien zostać ułatwiony poprzez zniesienie obowiązku pośrednictwa biur maklerskich w bezpośredniej działalności transakcyjnej.

Koniec „starego” świata gazowego – oprócz dużej liczby uczestników rynku giełdowego – symbolizować będzie konwergencja cen gazu w Polsce do poziomu europejskiego. Zbliżony poziom cen można zaobserwować między płynnymi hubami gazowymi w Europie Zachodniej. Tam połączenia gazowe między rynkami pozwalają licznym uczestnikom na sprawne niwelowanie różnic w cenie paliwa, poprzez transakcje arbitrażowe.

Co nas czeka w nowym świecie?

Nowy świat gazowy powinien charakteryzować się konkurencyjnością, rozumianą jako rozmaitość ofert sprzedaży i zakupu gazu. Na giełdzie gazu powinno aktywnie działać wiele podmiotów, zarówno po stronie podażowej, jak i popytowej. Zapewniłoby to płynność giełdy, zwiększyło wolumen obrotu, uatrakcyjniło ofertę, a w przyszłości pozwoliło na przejście od fizycznego rozliczania transakcji do rozliczania gotówkowego. Płynny rynek giełdowy mógłby tworzyć indeks cenowy dla transakcji pozagiełdowych, co byłoby krokiem milowym w rozwoju rynku i pozwoliło na stopniowe odejście od powiązania cen z produktami ropopochodnymi (gas-to-gas market).

Konkurencyjny rynek gazu bezpośrednio wiąże się z poprawą sytuacji w przemyśle chemicznym, rafineryjnym, energetycznym, a to z kolei może się przełożyć się na poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce. Warto więc czekać na nowy świat.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Ruszyła giełda gazu w Polsce - czy to koniec świata?

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!