Rząd przyjął projekty ustaw dotyczących gazu z łupków

Rząd przyjął projekty ustaw dotyczących gazu z łupków
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Rząd na wtorkowym posiedzeniu przyjął projekt ustawy dotyczącej wydobycia gazu łupkowego - poinformował premier Donald Tusk na konferencji prasowej. Według premiera, przyjęte rozwiązania mają sprzyjać przedsiębiorcom.

- Cieszę się, że po długiej pracy projekt ustawy dotyczącej gazu łupkowego został przez rząd dziś przyjęty. Cieszę się, ponieważ w tej bardzo ostrej momentami dyskusji, w której uczestniczyli fachowcy od środowiska, energetyki, urzędnicy kilku ministerstw, zbudowaliśmy model, który powinien raczej jednoznacznie sprzyjać przedsiębiorcom, którzy chcą zainwestować swoje pieniądze, swój czas, swoje możliwości w poszukiwania, a później wydobywanie gazu łupkowego - powiedział Tusk.

- Przyjęliśmy rozwiązania, które powinny być zachętą dla wszystkich poszukujących gazu łupkowego - powiedział premier. Jedną z takich zachęt ma być zwolnienie z opodatkowania wydobycia gazu z łupków do 2020 r.

Czytaj także: Ustawa łupkowa budzi w branży ostrożny optymizm

Przyjęty we wtorek projekt nowelizacji ustawy Prawo geologiczne wprowadza jeden rodzaj koncesji zamiast obecnych trzech rodzajów i ma ułatwić uzyskiwanie decyzji środowiskowych przez inwestorów. Drugim przyjętym we wtorek przez Rade Ministrów dokumentem w tej sprawie jest projekt ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym i o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin. Proponowane przepisy mają zwiększyć poziom renty surowcowej do ok. 40 proc. Podatki te mają być pobierane dopiero od 2020 r.

Zobacz również: Prawnik: dobrze, że ustawa łupkowa jest, ale to jeszcze nie koniec

Premier Donald Tusk zadeklarował podczas konferencji prasowej, że beneficjentami opłaty eksploatacyjnej związanej z wydobyciem w większym stopniu niż do tej pory będą samorządy. - Na tym samym poziomie kwotowym, czyli procentowo znacznie niższa będzie opłata dla Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska - podkreślił.

- Jeśli pojawią się potrzeby zadośćuczynienia czy niwelowania ewentualnych strat wspólnot gminnych w związku z poszukiwaniem i wydobywaniem gazu łupkowego, to główne ciężary spadną na samorządy - wyjaśnił premier.

Czytaj również: Nowe przepisy dot. gazu z łupków dają nadzieję na szybsze poszukiwania

Mniej barier administracyjnych

Uproszczone mają być też procedury administracyjne dotyczące poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego. - Do tej pory ten, kto podjął decyzję, że chce szukać gazu musiał ubiegać się o minimum trzy koncesje (...). Dziś proponujemy rozstrzygnięcie - aby ten, kto uzyskuje koncesję, po prostu był władny nie tylko poszukiwać gazu, ale także wydobywać i sprzedawać ten gaz - powiedział premier.

Szef rządu wskazał, że powodem, dla którego często mnożono bariery administracyjne związane z poszukiwaniem gazu w Polsce były obawy, że w ten strategiczny segment gospodarki będą się włączać "niepewni" inwestorzy.

Wyjaśnił, że przygotowane przez rząd zmiany zmierzają do tego, aby "wyłowić" inwestorów solidnych, rzetelnych, z doświadczeniem i bezpiecznych z punktu widzenia interesów państwa polskiego. - Stąd idea systemu prekwalifikacji. Zanim przystąpisz do przetargu na koncesję, będziesz dokładnie sprawdzony i to państwo polskie zdecyduje, czy w ogóle możesz przystąpić do przetargu. Będą tu brane pod uwagę kryteria bezpieczeństwa państwa i doświadczenia w wydobywaniu gazu - poinformował.

Zapowiedział, że po "preselekcji" późniejsza procedura będzie bardzo prosta, przyjazna i przychylna dla potencjalnych inwestorów.

Zobacz także: Ekspert: nowa ustawa łupkowa to ruch w złą stronę

Tusk poinformował, że w ciągu dwóch tygodni projekt trafi do laski marszałkowskiej. - Będę liczył na szybką pracę w parlamencie właśnie ze względu na ten kontekst ogólniejszy, nie tylko energetyczny. Dzisiaj bezpieczeństwo gazowe staje się takim podstawowym warunkiem suwerenności każdego, czy prawie każdego, kraju europejskiego. Na pewno dotyczy to także Polski - podkreślił.

Liczba odwiertów ciągle niewiadomą

- Stworzyliśmy warunki, które czynią poszukiwanie i wydobywanie gazu łupkowego w Polsce potencjalnie bardzo opłacalnym - podsumował premier.

Donald Tusk był pytany o to, ile odwiertów w poszukiwaniu gazu z łupków może być przeprowadzonych w ciągu najbliższego roku. Zdaniem Tuska nie da się tego oszacować, ponieważ to nie rząd będzie wiercił.

Zaznaczył, że to, ile tych odwiertów ostatecznie zostanie wykonanych, będzie zależało od tego, czy inwestorzy zobaczą w tym swoją szansę. - Zadaniem rządu jest natomiast to, by w tym nie przeszkadzał - powiedział.

Najważniejsze regulacje wg CIR

Jak informuje Centrum Informacyjne Rządu nowe regulacje przyspieszą i ułatwią prowadzenie prac poszukiwawczych, rozpoznawczych i wydobycia węglowodorów, w tym gazu z łupków. Dzięki nim w Polsce zwiększy się wydobycie gaz ziemnego i wzrośnie bezpieczeństwo energetyczne Polski.

Projekt nowelizacji ustawy Prawo geologiczne wprowadza tylko jedną koncesję - na poszukiwanie, rozpoznawanie oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża. Zastąpi ona trzy obecnie istniejące koncesje: poszukiwawczą, rozpoznawczą i wydobywczą. Ma to uprościć procedury administracyjne.

- Zasadniczo koncesja będzie przyznawana w postępowaniu przetargowym prowadzonym z urzędu. Możliwe jednak będzie udzielenie koncesji w trybie bezprzetargowym - na wniosek. Dotyczyć to ma przypadku, gdy obszar był przedmiotem postępowania przetargowego, w wyniku którego koncesja nie została udzielona - podało CIR. O koncesję będzie mogło ubiegać się kilka podmiotów łącznie, gdy złożą wspólnie jedną ofertę w przetargu i wskażą operatora. Koncesja, co do zasady, będzie udzielana na okres nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 30 lat.

Projekt zawiera przepisy, które umożliwią rozpoczęcie wydobycia węglowodorów już w trakcie trwania fazy poszukiwania i rozpoznawania, po udokumentowaniu części złoża, przy jednoczesnym prowadzeniu prac poszukiwawczych i rozpoznawczych w pozostałej części objętej koncesją, jednak nie dłużej niż do zakończenia fazy poszukiwania i rozpoznawania.

Ułatwieniem dla przedsiębiorców jest także możliwość wykonywania badań geofizycznych na podstawie zgłoszenia. Ma to pozytywnie wpłynąć na wzrost konkurencyjności firm specjalizujących się w takich badaniach. Powinna zwiększyć się też liczba firm wykonujących te badania i dostęp do informacji geologicznej. Uregulowano również zasady przekazywania państwowej służbie geologicznej danych i próbek geologicznych.

Przewidziano ułatwienia w uzyskiwaniu decyzji środowiskowych przez przedsiębiorców. Do tej pory procedura środowiskowa rozpoczynała się przed wydaniem koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża węglowodorów i obejmowała nawet do 1200 km kw. powierzchni. W efekcie była czasochłonna, kosztowna i mało precyzyjna. Po zmianach, decyzję środowiskową będzie można uzyskiwać przed decyzją o rozpoczęciu wierceń.

Zaplanowano zastąpienie dwóch dokumentacji: geologicznej złoża węglowodorów i projektu zagospodarowania złoża - jedną: dokumentacją geologiczno-inwestycyjną złoża węglowodorów. Ponadto, obiekty budowlane, służące bezpośrednio poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż węglowodorów, nie będą wymagały uzyskania pozwolenia budowlanego, będą jedynie podlegały zgłoszeniu organom nadzoru górniczego.

Wprowadzono nowy podział wpływów z podwyższonej opłaty eksploatacyjnej za wydobywanie węglowodorów. Oprócz dotychczasowych beneficjentów: gmin oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, będą z niej również korzystały powiaty i województwa. Dodatkowe wpływy zasilą wyłącznie samorządy.

Jak podało CIR, projekt nie przewiduje powołania Narodowego Operatora Kopalin Energetycznych (NOKE), spółki, która w imieniu Skarbu Państwa miał być współudziałowcem projektów wydobycia gazu z łupków.

Przewidziano za to wzmocnienie uprawnień kontrolnych organów nadzoru górniczego oraz inspekcji ochrony środowiska. Zaplanowano także intensywniejsze działania nadzoru geologicznego nad poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż węglowodorów. Również w tym celu wprowadzona zostanie wstępna weryfikacja pod kątem bezpieczeństwa oraz doświadczenia podmiotów, które zamierzają ubiegać się o udzielenie koncesji. Potwierdzeniem pozytywnej weryfikacji będzie wpis do wykazu podmiotów. Taki wpis będzie warunkował ubieganie się o koncesję samodzielnie lub jako operator.

- Nowe przepisy mają także zapewnić możliwie najpełniejsze zachowanie dotychczasowych praw przedsiębiorców, którzy posiadają koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów. W związku z tym zaproponowano wydłużenie o 2 lata (od wejścia w życie znowelizowanej ustawy) terminu na złożenie wniosku o przekształcenie koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów w nową (jedną) koncesję. Jednocześnie przewidziano możliwość wydłużenia, o 3 lata, czasu obowiązywania dotychczasowych koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów - podało CIR.

Renta surowcowa w górę

Istotne zmiany wprowadza także projekt ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym i o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin.

Jak informuje w komunikacie CIR, z analiz przeprowadzonych przez Ministerstwo Finansów wynika, że obecne regulacje nie gwarantują państwu należytego udziału w zyskach z wydobycia węglowodorów. Dlatego zaproponowano opodatkowanie wydobycia węglowodorów, w tym gazu łupkowego. Jak podkreśla rząd, wprowadzenie takiego rozwiązania jest niezbędne, ponieważ w Polsce udział państwa w zyskach pochodzących z wydobycia jest znacznie niższy niż w innych krajach. W naszym kraju cześć należnej państwu tzw. renty surowcowej (pobieranej w formie podatków lub innych opłat) z wydobycia węglowodorów wynosi ok. 21 proc. Przykładowo w Wielkiej Brytanii jest to 62 proc., w Norwegii - 72 proc., a w Australii 56 proc.

Nowe przepisy zwiększają poziom renty surowcowej do ok. 40 proc. Oznacza to, że (poza podatkiem CIT i dodatkowymi daninami publicznymi), przedsiębiorcy działający w sektorze wydobycia węglowodorów będą płacić dwa nowe podatki.

Pierwszym to podatek od wydobycia niektórych kopalin, w tym gazu łupkowego (nie będzie to podatek dochodowy). Stawka podatku w przypadku gazu ziemnego pochodzącego ze złoża konwencjonalnego będzie wynosić 3 proc. wartości wydobytego surowca, a w przypadku gazu pochodzącego ze źródła niekonwencjonalnego (ze skał łupkowych) - 1,5 proc. wartości wydobytego surowca. Stawka podatku dla ropy naftowej pochodzącej ze złoża konwencjonalnego ma wynosić 6 proc. wartości, a dla ropy pochodzącej ze złoża niekonwencjonalnego (łupków) - 3 proc. wartości. Przewidziano możliwość odliczania od podatku nieodliczonej straty od podatku dochodowego z działalności wydobywczej węglowodorów.

Drugim podatkiem jest specjalny podatek węglowodorowy (od zysków) - stawka tego podatku ma się kształtować od 0 do 25 proc. i zależeć od relacji przychodów do wydatków. Będzie to podatek elastyczny, ponieważ jego wysokość będzie zależna od faktycznie poniesionych wydatków (koszty odwiertów, operacyjne) i uzyskanych przychodów (zależnych od wielkości złóż, poziomu wydobycia, cen węglowodorów na rynkach światowych).

W praktyce, jeśli prowadzona działalność wydobywcza nie przyniesie zysku lub wypracowany zysk nie będzie znaczny (uzyskane przychody nie będą 1,5 raza większe od poniesionych wydatków), to firma nie zapłaci tego podatku. Natomiast po przekroczeniu tej granicy, obciążenie podatkowe będzie rosło proporcjonalnie do stopy zysku. Górna granica stopy podatkowej wynosi 25 proc. i wiąże się z dwukrotnym przekroczeniem relacji przychody-wydatki. Tak skonstruowany podatek powinien zachęcać inwestorów do kontynuowania wydobycia, bo w początkowej fazie działalności, nie generującej nadzwyczajnych zysków, nie zostaną oni dotknięci nadmiernymi obciążeniami fiskalnymi.

Specjalny podatek węglowodorowy i podatek od wydobycia niektórych kopalin dotyczący wydobycia gazu ziemnego, w tym łupkowego, i ropy naftowej - będzie pobierany od początku 2020 r. Odstąpienie od poboru - od dnia wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 2015 r. - ma stymulować rozwój inwestycji w sektorze wydobycia węglowodorów oraz ograniczyć obciążenia fiskalne w stosunku do obecnych inwestycji. Szacuje się, że w latach 2020-2029 dochody budżetowe z tytułu obydwu podatków (węglowodorowego i od wydobycia) mogą się kształtować między 10 a 16,1 mld zł.

Podatek od wydobycia niektórych kopalin nie będzie pobierany w przypadku odwiertów o bardzo niskiej produktywności. Chodzi o odwierty, z których miesięczne wydobycie gazu ziemnego nie przekracza równowartości 1100 MWh, oraz odwierty, z których miesięczne wydobycie ropy naftowej nie przekracza 80 ton. Takie rozwiązanie będzie chronić odwierty o bardzo niskiej wydajności (marginalne) przed "porzuceniem", a w rezultacie pozytywnie wpłynie na decyzje inwestorów o kontynuowaniu wydobycia.

Dla odwiertów rozpoznawczych lub wydobywczych oraz platform wiertniczych lub produkcyjnych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji, podatnik będzie miał możliwość indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych. Okres amortyzacji nie będzie mógł być krótszy niż 5 lat.

Podatnicy będą zobowiązani składać - bez wezwania - deklaracje miesięczne o wysokości zysku (straty) osiągniętego od początku roku podatkowego, wysokości przychodów i wydatków. Mają też wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne (w wysokości różnicy między podatkiem należnym od zysku osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące). Deklaracje miesięczne będą składane do 25 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. W tym samym czasie trzeba będzie wpłacać zaliczki miesięczne. Z kolei roczne zeznanie podatkowe powinno być złożone do końca trzeciego miesiąca roku następnego. W tym terminie trzeba będzie wpłacić podatek należny albo różnicę między podatkiem należnym od zysku (wykazanym w zeznaniu) a sumą należnych zaliczek za okres od początku roku.

Deklaracje miesięczne i roczne mają być obowiązkowo składane elektronicznie. Dzięki temu koszty poboru podatku i wypełniania zobowiązań podatkowych zmniejszą się. Te regulacje mają obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Rząd przyjął projekty ustaw dotyczących gazu z łupków

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!