Rynek gazu - konkurencja poprzez regulację

Rynek gazu - konkurencja poprzez regulację
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

Wprowadzanie konkurencji na rynku gazu ziemnego odbywa się poprzez regulację i mechanizmy ochrony konkurencji. Dopełnianie się nawzajem tych reżimów powinno w przyszłości doprowadzić do powstania wspólnego rynku gazu ziemnego w Unii Europejskiej. Tymczasem, w dyskusjach na temat liberalizacji rynku nie zawsze w prawidłowy sposób jest rozumiana rola regulatorów.

Instytucje powołane do sprawowania nadzoru nad rynkiem gazu stawia się na jednym biegunie jako biurokratów, których decyzje stoją w opozycji do tego co ma znajdować się na drugim biegunie, czyli naprzeciw swobodnie kształtującego się rynku wyznaczonego przez grę popytu i podaży. Gdyby rzeczywiście na rynkach infrastrukturalnych można było mówić o swobodnej grze konkurencyjnej, regulatorzy nie byliby potrzebni. Tymczasem tak nie jest. Prokonkurencyjna interwencja państwa na rynku gazu ma korygować negatywne skutki naturalnych monopoli. Regulator jest w takiej sytuacji substytutem rynku, który ma gwarantować wprowadzenie tam gdzie to możliwe mechanizmów rynkowych. Rola regulatorów wynikająca z przepisów dyrektywy gazowej (2009/73) musi być proaktywna w zakresie promowania konkurencji, co podkreśla preambuła tego aktu prawnego, stanowiąc m.in., że (…) organom regulacyjnym należy również przyznać - niezależnie od stosowania zasad konkurencji - uprawnienia do podejmowania decyzji w sprawie stosownych środków zapewniających odbiorcom korzyści poprzez wspieranie skutecznej konkurencji niezbędnej dla właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ziemnego.

Pełnienie funkcji organu, którego działania mają prowadzić do realizacji tak określonego celu musi pociągać za sobą przypisanie regulatorowi określonych zadań do realizacji oraz określonych kompetencji, pozwalających na określone efekty. Kwestie dotyczące celów, uprawnień i obowiązków krajowych organów regulacyjnych zostały szczegółowo uregulowane w art. 40 i art. 41 dyrektywy gazowej. Próba przeniesienia tych przepisów na grunt polskiego prawa, co zaproponowano w projekcie ustawy Prawa gazowego jest przedmiotem niesłusznej krytyki.

Warto pamiętać, że możliwość stosowania określonych środków behawioralnych wobec przedsiębiorstw gazowniczych w świetle przepisów prawa unijnego nie budzi kontrowersji. Przede wszystkim, w świetle przywołanej dyrektywy mogą być stosowane tzw. programy uwalniania gazu, uznawane w określonych okolicznościach za konieczne i efektywne środki promujące konkurencję i zapewniające właściwe funkcjonowanie rynku. Środki tego typu mogą zresztą przybierać również formę programów uwalniania zdolności przesyłowych, czy też uwalniania pojemności magazynowych. Materia będąca przedmiotem tego typu programów jest elastyczna, stąd też ustawodawca przekazując organom regulacyjnym kompetencje przekazał im pewien margines uznaniowości.

W aktualnym projekcie prawa gazowego, próbą implementacji tego typu rozwiązań jest art. 147, który pozwala prezesowi URE na nakładanie na przedsiębiorstwo gazownicze posiadające siłę rynkową, która może zagrażać prawidłowemu funkcjonowaniu mechanizmów rynkowych, obowiązków sprzedaży określonej ilości gazu ziemnego, określonych zdolności systemu gazowego, ustalonych pojemności magazynowych – na warunkach ustanowionych przez prezesa URE. Oprócz tego, zgodnie z proponowanym przepisem, prezes URE uzyskuje również możliwość nakładania obowiązków polegających na niestosowaniu cen wyższych, niż określone przez prezesa URE lub zastąpieniu ceny sprzedaży gazu ziemnego ustalonej przez przedsiębiorstwo gazownicze w taryfie niepodlegającej zatwierdzeniu, ceną określoną przez prezesa URE. Projektodawcy przewidzieli również możliwość wezwania do dobrowolnego wypełnienia obowiązku regulacyjnego.

Oceniając te instrumenty nie sposób kwestionować ich zgodności z prawem europejskim. Nadto, istotnym jest również ich głębszy cel, związany z przejściem do nowej fazy regulacji przedsiębiorstw gazowniczych. Do tej pory prezes URE dysponował dość prostymi narzędziami regulacyjnymi w postaci decyzji zatwierdzających taryfy. Propozycje dotyczące możliwości nakładania obowiązków regulacyjnych są próbą przejścia do nowej fazy regulacji rynku. Chodzi w niej nie tyle o dyskretny nadzór, co o stworzenie od samego początku konkurencyjnego rynku gazu ziemnego w Polsce. Temu powinny służyć adekwatne do skali wyzwań wyznaczonych przez strukturę rynku i bariery, wejścia uprawnienia organu regulacyjnego.
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

SŁOWA KLUCZOWE I ALERTY

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Rynek gazu - konkurencja poprzez regulację

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!