Zasilanie LNG "wyspowych" stref dystrybucyjnych

Zasilanie LNG "wyspowych" stref dystrybucyjnych
Fot. Adobe Stock. Data dodania: 20 września 2022

W ramach działalności podstawowej Polskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. (PSG), oprócz typowej rozbudowy liniowej sieci gazowej istnieje możliwość alternatywnego dostarczania paliwa gazowego poprzez zastosowanie technologii skroplonego gazu ziemnego (LNG) - tzw. wyspowe strefy dystrybucyjne.

  • Wykorzystanie LNG w projektach gazyfikacji obszarów zurbanizowanych jest szeroko stosowane zarówno na świecie jak i w Polsce.
  •  LNG dostarczany jest zazwyczaj kontenerowymi cysternami kriogenicznymi bądź autocysternami do stacji regazyfikacji.
  • Transport LNG drogą lądową stanowi alternatywę dla transportu gazu ziemnego gazociągami.

Podejście to pozwala wyjść naprzeciw oczekiwaniom potencjalnych klientów, wnioskujących o przyłączenie do sieci gazowej, i skrócić okres oczekiwania na przyłączenie i dostawę gazu ziemnego. Dotyczy to zwłaszcza obszarów urbanistycznych zlokalizowanych z dala od istniejącej infrastruktury gazowej bądź przypadków, w których istnieje duże ryzyko potencjalnych utrudnień w projektowaniu i budowie gazociągów doprowadzających gaz ziemny do tych obszarów (tereny zamknięte, sieć Natura 2000, roszczenia rurowe itd.).

Wykorzystanie LNG w projektach gazyfikacji obszarów zurbanizowanych jest szeroko stosowane zarówno na świecie, jak i w Polsce. Obecnie funkcjonujące w Polsce stacje regazyfikacji LNG oraz instalacje kriogeniczne LNG przedstawiono poglądowo na rys. 1.

Instalacje kriogeniczne w Polsce, pozwalające załadować LNG na cysterny w celu ich dowozu w miejsca docelowe, to [1] [2]:

  • Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu,
  • stacja odazotownia w Odolanowie (zdolność produkcyjna źródeł wytwarzania 80 ton LNG/dobę), stacja odazotownia w Grodzisku Wielkopolskim (zdolność produkcyjna źródeł wytwarzania 40 ton LNG/dobę),
  • stacja odmetanowania pokładów węgla w Suszcu w Kopalni Węgla Kamiennego Kurpiński (zdolność produkcyjna źródeł wytwarzania 16 ton LNG/dobę),
  • punkt skraplania gazu ziemnego w Uniszkach Zawadzkich (zdolność produkcyjna źródeł wytwarzania 18 ton/dobę).

Ponadto, dostawa gazu skroplonego LNG do Polski realizowana jest również z kierunku Obwodu Kaliningradzkiego z instalacji skraplania oraz z terminalu Maasvlakte w Holandii [3]. Wzrastający rynek dostawców gazu ziemnego w postaci skroplonej wpływa na zróżnicowanie cen paliwa gazowego i wzrost konkurencyjności krajowego rynku gazu.

Łańcuch dostaw gazu ziemnego składa się z segmentów, tj. wydobycia i wytwarzania (upstream), transportu(midstream) oraz dystrybucji gazu (downstream), co schematycznie zaprezentowano na rys. 2.

W segmentach tych uczestniczą również podmioty zajmujące się obrotem gazem (trade), czyli zajmujące się pozyskaniem i sprzedażą gazu odbiorcom końcowym, oraz zlecające usługi przesyłania bądź dystrybucji lub magazynowania operatorom systemu przesyłowego (OSP), dystrybucyjnego (OSD) lub magazynowego (OSM).

Dostawa gazu ziemnego do obszaru urbanistycznego, w którym rozważana jest gazyfikacja, może być realizowana z różnych punktów wejścia. LNG dostarczany jest zazwyczaj kontenerowymi cysternami kriogenicznymi bądź autocysternami do stacji regazyfikacji LNG. Transport LNG drogą lądową stanowi alternatywę dla transportu gazu ziemnego gazociągami.

Na rys. 3 przedstawiono poglądowo warianty dostawy gazu ziemnego do analizowanego obszaru urbanistycznego.


Podjęcie decyzji o wyborze wariantu gazyfikacji wymaga przeprowadzenia wcześniejszej analizy techniczno-ekonomicznej, dzięki której OSD może uzyskać uzasadnienie biznesowe dla realizacji przedsięwzięcia. Koncepcje gazyfikacji powinny uwzględniać zarówno ocenę strony popytu, jak i podaży lokalnego rynku gazu, dzięki którym będą zidentyfikowane dopuszczalne warianty gazyfikacji, np. poprzez rozbudowę liniową z różnych kierunków zasilania bądź "wyspowego" zasilania strefy dystrybucyjnej gazem LNG. Podejście to pozwala prowadzić racjonalną politykę inwestycyjną.

Stopień dostępu do sieci gazowej w Polsce, odnoszony do odbiorców gazu w gospodarstwach domowych, kształtuje się na poziomie 55%. Obecnie PSG za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej dostarcza paliwo gazowe 6,91 mln odbiorców końcowych, co stanowi 94% udziału w rynku. Większość dostaw gazu realizowana jest za pomocą infrastruktury liniowej (ok. 99,7%). Natomiast na terenie ośmiu gmin, do ok. 19,2 tys. odbiorców końcowych, GK PGNiG SA dostarcza paliwo gazowe poprzez wykorzystanie stacji regazyfikacji LNG w celu zasilania "wyspowych" stref dystrybucyjnych. Ten sposób gazyfikacji obszarów urbanistycznych bądź bezpośredniego zasilania układów energetycznych klientów końcowych jest alternatywą dla realizacji lokalnej gospodarki energetycznej opartej na gazie ziemnym.

Stwarzanie warunków do zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe jest jednym z zadań ustawowych nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego (JST) na szczeblu gminy. Dlatego świadomość wizji lokalnej gospodarki energetycznej w gminie jest konieczna, aby spełnić ww. obowiązek, który może przełożyć się na poszanowanie paliw i energii i ich racjonalne wykorzystywanie, bezpieczeństwo energetyczne oraz lokalną politykę środowiskową i inwestycyjną.

Obecnie odsetek gmin posiadających założenia do planów zaopatrzenia w ciepło i energię elektryczną lub inną formę planowania energetycznego jest dość niski i wynosi zaledwie 20%. Inaczej mówiąc, co piąta gmina pochyliła się nad tematyką energetyczną. Natomiast dokumenty rządowe zakładają, że w roku 2020 wszystkie JST w Polsce będą posiadać przedmiotowe plany.

Podjęte przez PSG inicjatywy identyfikacji obszarów gmin, które obecnie są "białymi plamami" na mapie gazyfikacji Polski, wpisują się w ww. tematykę, stwarzając możliwości wykorzystania paliwa gazowego w lokalnej gospodarce energetycznej.

Dotychczas podpisano ponad czterysta listów intencyjnych. Kolejnym etapem jest przeprowadzenie analiz, które mają odpowiedzieć m.in., czy możliwa jest gazyfikacja i w jaki sposób może zostać zrealizowana dostawa gazu - za pomocą rozbudowy liniowej czy zasilania stacją regazyfikacji LNG.

Wykonane analizy gazyfikacji pozwoliły zidentyfikować 14 gmin, w których LNG może być źródłem zasilania sieci gazowej. Analizując uzyskane wyniki, można stwierdzić, że rynek gazu LNG wzrośnie o ok. 300%, zwiększając liczbę obsługiwanych odbiorców końcowych z 19,2 do 75 tys.

Powyższe wartości nie zamykają potencjału rozwoju rynku gazu z uwagi na bieżąco wykonywane w PSG analizy gazyfikacji, wynikające z podpisywania nowych listów intencyjnych. Współpraca z władzami samorządowymi oraz bezpośredni kontakt z klientami są szczególnie istotne, aby możliwe było sprawne określenie uzasadnienia biznesowego dla przedmiotowych projektów. Kolejnym etapem, po zidentyfikowaniu tematów inwestycyjnych, jest podpisanie porozumień o współpracy z JST w sprawie gazyfikacji. Porozumienia te jednoznacznie określą obowiązki i prawa stron, co pozwoli na równoprawne traktowanie oraz równoczesne ograniczenie ryzyka inwestycyjnego obu stron i prowadzenie spójnej i racjonalnej polityki inwestycyjnej w regionach. W PSG opracowano i wdrożono wzór (szablon) ww. porozumienia, który będzie wykorzystywany podczas rozmów negocjacyjnych z JST.

Technologie kriogeniczne mają zastosowanie nie tylko w systemie dystrybucyjnym gazu ziemnego. Mogą być elementem procesów odazotowania gazów ziemnych bądź uzdatniania biogazu. Finalnie, zastosowanie skroplonego gazu ziemnego LNG lub biometanu LBG jest szerokie i potencjalnie może mieć zastosowanie również w transporcie miejskim do zasilania pojazdów mechanicznych bądź w systemach energetycznych w produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu [2].

Reasumując, korzyści energetycznego wykorzystania skroplonego gazu ziemnego są bardzo duże zarówno z punktu widzenia JST, jak i OSD. W komunalnej gospodarce energetycznej wynikają przede wszystkim z możliwości zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię podmiotów, poprawy jakości powietrza oraz komfortu użytkowania. Natomiast głównym argumentem stosowania LNG jako alternatywnego źródła zasilania przez OSD jest znaczne skrócenie czasu inwestycji przy gazyfikacji obszarów urbanistycznych, co niekiedy stanowi jedyną możliwość rozwoju i zaspokojenia popytu rynku na gaz.

Wojciech Grządzielski jest koordynatorem ds. rozwoju w Departamencie Rozwoju/Biuro Rozwoju Infrastruktury w PSG sp. z o.o.

Maciej Kozłowski jest starszym specjalistą ds. rozwoju w Departamencie Rozwoju/Biuro Rozwoju Infrastruktury w PSG sp. z o.o.

Źródła:
[1] Grzegorzewska J., Grządzielski W., Mróz T.M., Planowanie zasilania obszarów zurbanizowanych w skroplony gaz ziemny (LNG), Instal 6/2014:10-15.
[2] Grządzielski W., Mróz T.M., Technologie kriogeniczne w systemach uzdatniania gazów, "Rynek Energii" 3(118)/2015:48-55.
[3] www.vopak.com/terminals/gate-terminal-lng-rotterdam
×

DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU JEST DOSTĘPNA DLA SUBSKRYBENTÓW STREFY PREMIUM PORTALU WNP.PL

lub poznaj nasze plany abonamentowe i wybierz odpowiedni dla siebie. Nie masz konta? Kliknij i załóż konto!

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu

Podaj poprawny adres e-mail
W związku z bezpłatną subskrypcją zgadzam się na otrzymywanie na podany adres email informacji handlowych.
Informujemy, że dane przekazane w związku z zamówieniem newslettera będą przetwarzane zgodnie z Polityką Prywatności PTWP Online Sp. z o.o.

Usługa zostanie uruchomiania po kliknięciu w link aktywacyjny przesłany na podany adres email.

W każdej chwili możesz zrezygnować z otrzymywania newslettera i innych informacji.
Musisz zaznaczyć wymaganą zgodę

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Zasilanie LNG "wyspowych" stref dystrybucyjnych

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!